Probiyotikler, bağırsak sağlığını destekleyen, vücuda faydalı mikroorganizmalardır (Bakteri, maya…). Özellikle bağırsaklardaki mikrobiyal dengeyi düzenlemeye yardımcı olurlar ve doğal olarak sindirim sisteminde bulunurlar. Probiyotikler, besinlerden veya takviye ürünlerinden alınabilir.
Probiyotiklerin Taşıması Gereken Özellikler
Bir mikroorganizmanın “probiyotik” olarak kabul edilebilmesi için belirli nitelikler taşıması gerekir. Mikroorganizma içeren her ürün probiyotik olarak adlandırılamaz. Taşıması gereken özelliklere bakacak olursak:
- Probiyotik olarak kullanılacak mikroorganizma güvenli olmalı, insan sağlığına zararlı olmamalıdır. İnsan vücudunda bulunan bir mikroorganizma olmalı.
- Probiyotikler, mide asidini ve safra tuzlarına direnç göstermeli, bağırsaklara ulaşabilmelidir.
- Probiyotiklerin bağırsaklara ulaştıklarında oraya tutunabilmeleri ve çoğalabilmeleri gerekmektedir.
- Diğer yararlı mikroorganizmalarla işbirliği yaparak bağırsak mikrobiyotasının dengede kalmasına katkıda bulunmalıdır.
- Probiyotiklerin, canlılıklarını korumaları gerekir. Bundan dolayı, saklama koşullarına dayanıklı olmalı ve gıda ürünlerinde kullanılabilmelidir.
Probiyotik Ne İşe Yarar?
Probiyotiklerin sağlığımızı destekleyen pek çok etkisi mevcuttur.
- Sindirim Sağlığını Destekler.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir.
- İnflamasyonu Azaltır.
- Crohn hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi inflamatuvar bağırsak hastalıklarının semptomlarını hafifletmede yararlıdır.
- Laktoz Sindirimini Kolaylaştırır.
- Alerji ve Egzama Riskini Azaltmaya yardımcıdır.
- Bağırsak-beyin ekseni adı verilen ilişki sayesinde Psikolojik Sağlığı Destekler.
- B12, K vitaminlerinin üretiminde rol oynar.
Probiyotiklerin etkisi kişiye, kullanılan probiyotik türüne ve alım süresine göre değişebilir. Uygun miktarlarda düzenli alındıklarında, genel sağlığı olumlu yönde etkileyebilir.
Probiyotik Besinler Nelerdir?
Probiyotik besinler, bağırsak florasını destekleyen canlı yararlı mikroorganizmalar içerir. Fermente ürünlerde probiyotiklerin bulunması, bu ürünlerin fermantasyon sürecinde doğal olarak gelişen bakteriyel aktiviteler sayesinde gerçekleşir. Fermantasyon, probiyotiklerin çoğalması için ideal bir ortam yaratır. Bu bakteriler, sağlıklı bir bağırsak florası için önemli katkılarda bulunur ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yapar. Doğal olarak fermente edilen bazı gıdalarda bulunan bu faydalı mikroorganizmalar hem sindirim sağlığını hem de genel sağlığı destekleyebilir. Peki probiyotik içeren besinler nelerdir?
- Kefir
- Turşu
- Lahana Turşusu
- Kimchi
- Fermente Peynirler
- Sirke
Düzenli olarak tüketilmeleri probiyotik besinlerin etkileri için önemlidir. Bu besinler, bağırsak florasını zenginleştirir ve sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olur.
Probiyotik Takviyesi
Her probiyotik her soruna iyi gelmeyebilir. Probiyotik takviyeleri seçerken, içerdiği probiyotik türlerine (örneğin, Lactobacillus, Bifidobacterium) ve miktarına (CFU) dikkat etmek önemlidir. Özellikle sindirim sorunları ya da bağışıklık zayıflığı olanlar, doktorlarına danışarak en uygun probiyotik takviyeyi seçebilir.
Kabızlık İçin Hangi Probiyotikler Kullanılmalı?
Kabızlık için önerilen probiyotikler, sindirimi desteklemeye ve bağırsak hareketlerini düzenlemeye yönelik özellikleriyle öne çıkar. Hangi probiyotikler kabızlık için daha çok tercih edilir ?
- Bifidobacterium lactis
- Lactobacillus acidophilus
- Bifidobacterium infantis
- Lactobacillus reuteri
Kabızlık problemleri yaşıyorsanız bu probiyotikleri içeren takviyeler kullanabilirisiniz. Probiyotik kullanırken günlük su tüketimini artırmak, lifli gıdaları beslenmeye dahil etmek ve düzenli egzersiz yapmak da faydalıdır. Herkesin bağırsak florası farklı olduğu için, etkili bir probiyotik takviyesi seçmeden önce doktora danışmak en iyisidir.
Gaz Ve Şişkinlik İçin Hangi Probiyotikler Kullanılmalı?
Bazı bakteriler bağırsaktaki zararlı bakterileri dengeleyerek ve gaz oluşumunu azaltarak rahatlama sağlayabilir.
- Bifidobacterium lactis
- Lactobacillus acidophilus
- Lactobacillus plantarum
- Bifidobacterium bifidum
Gaz ve şişkinliği azaltmak için bu probiyotikleri içeren takviyelere ek olarak yeterli su içmek, gaz yapan yiyecekleri (baklagiller, brokoli, lahana vb.) kontrollü tüketmek ve yemekleri yavaş yemek de faydalıdır. Probiyotik takviyesine başlamadan önce doktor tavsiyesi almak, etkili bir tedavi planı oluşturmak açısından önemlidir.
İshal İçin Hangi Probiyotik?
İshal için kullanılan probiyotikler, bağırsak florasını dengeler ve bağırsak hareketlerini düzenleyerek ishali hafifletmeye yardımcı olur. Bu amaçla özellikle etkili olan bazı probiyotik türleri vardır.
- Saccharomyces boulardii
- Lactobacillus rhamnosus GG
- Lactobacillus casei
- Bifidobacterium lactis
- Lactobacillus reuteri
Probiyotik kullanırken, ishali hafifletmek için bol su içmek, bağırsakları yormayacak hafif yiyecekleri tercih etmek ve ishale neden olabilecek yiyeceklerden kaçınmak önemlidir.
Clostridium Difficile Nedir?
Clostridium difficile (C. difficile), genellikle bağırsaklarda bulunan bir bakteridir ve çoğu zaman zararsızdır. Ancak, antibiyotik tedavisi sırasında ya da sonrasında dengenin bozulduğu durumlarda aşırı çoğalabilir ve ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. Bu enfeksiyonlar genellikle kolit (kalın bağırsak iltihabı) şeklinde kendini gösterir.
Antibiyotikler, hem zararlı bakterileri hem de bağırsaktaki faydalı mikroorganizmaları öldürebilir, bu da C. difficile’in aşırı büyümesine ve toksin üretmesine zemin hazırlar. Bu enfeksiyonlar, hastane ortamlarında daha yaygındır çünkü bakterinin yayılmasını teşvik eden ortamlar vardır.
C. difficile enfeksiyonları, karın ağrısı, ishal, ateş ve ciddi durumlarda bağırsak perforasyonu gibi semptomlara yol açabilir. Tedavi edilmezse, hayatı tehdit edici olabilir. Tedavi genellikle antibiyotikler ile yapılır ve bazı durumlarda probiyotikler de faydalı olabilir.
Antibiyotik Kullanırken Probiyotik Nasıl Kullanılır ?
Antibiyotiikler vücutta zararlı mikroorganizmalarla birlikte vücuttaki yararlı mikroorganizmaları da yok ederler. Antibiyotik kullanırken probiyotik almak, bağırsak florasını korumak ve antibiyotiğin yol açabileceği yan etkileri (örneğin ishal, gaz, şişkinlik) önlemek için faydalı olabilir. Probiyotiklerin antibiyotiklerden en iyi etkiyi sağlaması için dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:
1. Probiyotik ve Antibiyotik Alım Zamanını Ayarlayın
Antibiyotikler vücutta zararlı bakterilerin yanı sıra faydalı bakterileri de öldürebileceği için probiyotiklerin etkisini azaltabilir. Eğer probiyotik antibiyotik ile aynı anda alınırsa, antibiyotik probiyotiklerin içinde bulunduğu ortamı etkileyebilir ve probiyotiklerin yararlı etkilerini zayıflatabilir. Bu nedenle, antibiyotik ve probiyotik arasındaki alım zamanını ayırmak önerilir.
Genellikle antibiyotik alındıktan en az 2-3 saat sonra probiyotik alınması önerilir. Bu şekilde, antibiyotiğin etkisi azalmış olur ve probiyotikler bağırsakta daha etkin bir şekilde çalışabilir. Antibiyotik tedavisi tamamlandıktan sonra probiyotik kullanımı devam edebilir, çünkü bu durum bağırsak florasının yeniden dengelenmesine yardımcı olur.
2. Doğru Probiyotik Türünü Seçin
Saccharomyces boulardii, antibiyotik kaynaklı ishali önlemede en etkili probiyotik türlerinden biridir çünkü maya bazlı bir probiyotik olduğundan antibiyotiklerden etkilenmez.
Lactobacillus rhamnosus GG ve Lactobacillus casei gibi probiyotikler de antibiyotik sonrası bağırsak dengesini sağlamada etkilidir.
3. Antibiyotik Kullanımı Boyunca ve Sonrasında Kullanmaya Devam Edin
Antibiyotik tedavisi bittikten sonra da probiyotik kullanımına 1-2 hafta devam etmek, bağırsak florasının eski dengesine kavuşmasını hızlandırır. Antibiyotik kullanımı boyunca ve sonrasında probiyotik takviyesi kullanmak, bağırsak florasını korumaya yardımcı olabilir.
Antibiyotik Sonrası Tedavi bitiminde probiyotik takviyeleri, bağırsak florasının yeniden dengelenmesine yardımcı olabilir. Bu, özellikle antibiyotik kullanımı nedeniyle oluşan ishal ve diğer sorunlarla başa çıkmada faydalıdır.
4. Probiyotik Takviye veya Fermente Gıdalar Tercih Edin
Probiyotik takviyeler almanın yanı sıra kefir, turşu, kombu çayı gibi fermente gıdalar tüketmek de antibiyotik tedavisi sırasında bağırsak sağlığını desteklemeye yardımcı olur.
Antibiyotik ve probiyotik kullanımı sırasında mide rahatsızlıkları veya diğer yan etkiler hissediliyorsa, dozaj ayarı ya da probiyotik türü konusunda doktorunuzla görüşmek iyi olur.
